Oorzaken burnout

Dit artikel is een mix van wetenschappelijk onderzoek, enige informatie uit het boek ‘Survivalgids voor burn-out’ van Nicolette Verheem en mijn eigen inzichten. Er zijn namelijk verschillende factoren die kunnen bijdragen aan het ontstaan van burnout. Vaak is een burnout het resultaat van een combinatie van verschillende factoren. Geen burnout is hetzelfde.

Meestal is burnout de term voor het gevoel ‘opgebrand’ te zijn en geen energie of motivatie meer te kunnen vinden voor verschillende bezigheden: iemand is op dat moment fysiek, emotioneel en mentaal compleet uitgeput.

Vaak wordt een burnout gezien als het gevolg van te lang stress door werk of studie. Maar dit is zeker niet altijd het geval. Het kan ook komen door andere situaties. Enkele van de algemene oorzaken en risicofactoren die in verband worden gebracht met burnout zijn:

 

1. Werkgerelateerde factoren

• Hoge werkdruk: een overmatige werklast, strakke deadlines en constante druk kunnen bijdragen aan burnout.
• Onduidelijke verwachtingen: gebrek aan duidelijkheid over taken en verwachtingen kan leiden tot stress en gevoelens van onzekerheid.
• Gebrek aan autonomie:een gebrek aan controle over het werk of de besluitvorming kan bijdragen aan gevoelens van machteloosheid en stress.

Volgens TNO hangen vooral hoge taakeisen en weinig regelmogelijkheden in het werk samen met ongunstige scores op de verschillende dimensies van burnout. Naast werkbelasting en emotionele taakeisen, kunnen ook rolonzekerheid en baanonzekerheid een rol spelen. Ook hangen burnoutklachten positief samen met een gebrek aan ontwikkelmogelijkheden en variatie in werk. (Rapport Burnout: oorzaken, gevolgen en risicogroepen, p. 24.)

 

2. Organisatorische factoren

• Gebrek aan sociale ondersteuning: ook een gebrek aan steun van collega’s en leidinggevenden kan de gevoeligheid voor burnout vergroten.
• Negatieve organisatiecultuur:een werkomgeving met weinig erkenning, weinig waardering, en een cultuur die burnout bevordert, kan bijdragen.

Lees in dit kader ook eens het artikel over ‘The High Burnout Organization‘ deel 1 en deel 2). Het rapport van TNO spreekt hier van het ‘Psychosocial Safety Climate’ (PSC).

Hoewel burnout ‘per definitie’ wordt veroorzaakt door een disbalans tussen hoge eisen van het werk en onvoldoende hulpbronnen, spelen problemen in de privésfeer of persoonlijke kwetsbaarheden hierbij een faciliterende rol.

 

3. Persoonlijke kenmerken

• Perfectionisme:mensen met neigingen naar perfectionisme lopen mogelijk een groter risico op burnout.
• Type A-persoonlijkheid: hoog-competitieve individuen met een constante behoefte aan presteren kunnen vatbaarder zijn. (er zijn overigens ook vermoedens dat type D persoonlijkheid meer vatbaar is voor burnout).
• Gebrek aan copingvaardigheden: moeilijkheden om met stress om te gaan en gebrek aan effectieve copingstrategieën kunnen het risico verhogen.
• Geen grenzen aan durven geven: geen nee kunnen zeggen. (Vooral HSP’ers kunnen hier last van hebben. Zij leven zich vaak zo goed in in een ander, dat zij vooral vanuit andermans gezichtspunten en belangen handelen, in plaats van hun eigen behoeften uit te spreken. Er wordt hier ook wel gesproken van ‘people pleasing‘).
• Negatieve self talk:als je last hebt van niet-helpende gedachtes en een negatieve mindset hebt, kan dat een bron zijn van (meestal onopgemerkte) stress. Het voortdurend intern herhalen van onbewuste mantra’s als ‘ik kan het niet’ of ‘mijn mening doet er niet toe’ kan een stressor zijn.

Ook Nicolette Verheem noemt in haar boek ‘Survivalgids voor burn-out‘ perfectionisme als uitlokkende factor voor burnout. Zij noemt daarnaast nog een aantal andere persoonlijkheidskenmerken die de kans op burnout vergroten. Dat zijn bijvoorbeeld: 1) neuroticisme (je snel druk maken over iets), 2) gering gevoel voor eigenwaarde (‘ik ben niet goed genoeg’) en 3) externe locus of control (dingen overkomen je). (p. 45)

 

4. Werk-privébalans

• Onbalans tussen werk en privé: een gebrek aan evenwicht tussen werkverplichtingen en persoonlijke tijd kan leiden tot overbelasting. ‘Get a life’ schrijft Nicolette Verheem in haar boek. Er is meer dan alleen werk in dit bestaan. De schrijfster adviseert om meer dingen te doen waar je blij van wordt.
• Mantelzorg: ook het zorgen voor een naaste kan extra druk en belasting geven en ertoe leiden dat je in een burnout terecht komt.

 

5. Persoonlijke gezondheidsfactoren

• Fysieke gezondheidsproblemen: onderliggende gezondheidsproblemen kunnen het risico op burnout vergroten.
• Slaapgebrek: te weinig slaap kan de veerkracht verminderen en bijdragen aan stress. (Nb. denk ook aan de gebroken nachten van ouders met een pasgeboren baby).

 

6. Relationele factoren

• Relatieproblemen: als je relationele problemen ervaart – of juist nog niet door hebt dat je in een verkeerde relatie zit – kan dit een extra stressor zijn.
• Scheiding. Ook een scheiding kan net die druppel zijn die de emmer doet overlopen. Je krijgt je werk niet meer gedaan.

 

7. Maatschappelijk factoren

Er zijn ook maatschappelijk patronen die we onbewust individueel hebben geïnternaliseerd. Ik noem de volgende:

• Nooit genoeg hebben: echte diepe tevredenheid (met minder) lijkt een lastig te bereiken waarde. De meer-meer-meer mentaliteit zorgt ervoor dat je alsmaar doorgaat.
• Maatschappelijk succes alleen afmeten aan het hebben van een baan: er zijn nog meer dingen belangrijk in het leven dan werk. De werk-privébalans staat bij sommigen behoorlijk scheef omdat we met z’n allen werk zo belangrijk hebben gemaakt.
• Zogenaamd moeten pieken voor je 30e.Er ligt veel druk bij jong volwassenen om (meteen) succesvol te zijn.

 

8. Spirituele factoren

• Wrong track: het kan ook zo zijn dat je je op het verkeerde levenspad begeeft; dat er eigenlijk iets heel anders voor je is weggelegd en dat een burnout optreedt als manier van je ziel om aan de noodrem te trekken.

 

Reageren?

Heb je naar aanleiding van dit artikel vragen of opmerkingen over stress, burnout, aanhoudende oververmoeidheid of zielswerk, ik hoor ze graag. Je kunt me appen op 06 16 280 467 of mailen naar info@hspmassage.nl. Je kunt me ook volgen op insta: @hspmassage

Nb. 1. Individuele ervaringen en risicofactoren kunnen variëren per persoon. Het is raadzaam om professionele hulp te zoeken als je symptomen van burnout ervaart. Stresssignalen zijn daarbij voor iedereen anders: de een krijgt hartkloppingen en last van slapeloosheid de ander wordt prikkelbaar en krijgt last van angst. Een derde heeft last van brain fog en heeft concentratieproblemen. Probeer bij jezelf te herkennen wat voor jou de signalen zijn dat je overbelast bent. Door signalen te herkennen, kun je op tijd bijsturen.

Nb. 2 Ook scholieren, studenten en jonge werknemers krijgen steeds vaker te maken met burnout. Daar speelt ook vaak een mix aan factoren een rol. Lees bijvoorbeeld dit artikel op Psynet (Burnout bij jongeren en kinderen), deze pdf over burnoutklachten onder middelbare scholieren, dit onderzoek naar prestatiedruk en stress onder studenten in het hoger onderwijs en tot slot dit artikel van TNO (Burnoutklachten onder jonge werknemers).

 

Tot slot

Ben je daadwerkelijk burnout geworden, dan is het belangrijk om een passende aanpak te vinden die afgestemd is op jouw specifieke omstandigheden en behoeften. Ik zelf geef bijvoorbeeld massages om je zenuwstelsel weer tot rust te brengen. Maar wellicht ben jij wel gebaat bij wandelcoaching, EFT (emotional freedom technique), mindfullness, yoga, tekenen, tuinieren, schematherapie of IFS (internal family systems) om weer tot rust en energie te komen. Het is voor ieder weer een andere mix aan werkzame ingrediënten. Luister daarbij vooral goed naar je eigen lichaam en geest; krijg weer contact met jouw eigen behoeften. Wees je daarbij bewust van de verschillende vlakken die aandacht behoeven: kijk wat je nodig hebt om cognitief, lichamelijk, emotioneel en spiritueel weer op orde te geraken. Ik kan je ondersteunen bij het maken van een burnout-herstelplan.

Iedereen zei tegen mij: ga lekker naar buiten, wandelen. Maar ik had al last van de bewegende blaadjes aan de bomen waardoor mijn brein totaal overprikkeld raakte. Naar buiten? Mij niet gezien. Doe dus vooral dat waarvan jij voelt dat het helend en helpend is.

En: burnout is vaak iets systemisch en moet ook op die manier behandeld worden. “Taking more days off is just not enough.”

 

Wat ik doe?

Ik geef holistische, haptische en energetische massages aan (hoogbewuste/HSP) vrouwen. Ik ben gespecialiseerd in hooggevoeligheid, burnout, chakra’s, drukpunten en bewustwordingsprocessen. Ik ben zelf hooggevoelig en heb dit in de loop van mijn leven als kracht leren inzetten. Ik help vrouwen graag weer terug te keren naar stilte, rust en ruimte waardoor het lijf en het leven weer gaat stromen. Boek je een keer een sessie?